Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” (Phong trào) là cuộc vận động lớn mang tính toàn dân, toàn diện, với mục đích nâng cao ý thức và trách nhiệm của mỗi người dân trong quan hệ với gia đình và cộng đồng, môi trường tự nhiên và xã hội, theo những tiêu chí hướng tới nâng cao chất lượng sống cho người dân cả về vật chất lẫn tinh thần. Trải qua hơn 20 năm triển khai, thực hiện, phòng trào ngày càng phát triển cả về số lượng, chất lượng và đi vào chiều sâu, từng bước khơi dậy tư tưởng, đạo đức và lối sống văn hóa lành mạnh của người dân; phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc như “Uống nước nhớ nguồn”, “Đền ơn đáp nghĩa”, tinh thần đoàn kết, tương thân tương ái và ý chí tự lực, tự cường...

Trong những năm qua, xã Gia Lộc, huyện Chi Lăng triển khai thực hiện phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng văn hóa” đã đạt những kết quả quan trọng. Phong trào có tác động thiết thực đối với xây dựng văn hóa của người dân. Thông qua các nội dung hoạt động của phong trào khơi dậy tinh thần đoàn kết, phát huy truyền thống tương thân, tương ái, “Uống nước nhớ nguồn”, “Đền ơn đáp nghĩa”, giúp đỡ nhau phát triển kinh tế, xóa đói giảm nghèo… được đông đảo các tầng lớp Nhân dân hưởng ứng tham gia, huy động mọi nguồn lực của Nhân dân, tạo nên sức mạnh tổng hợp để phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo an ninh, trật tự, thực hiện thắng lợi nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Xã Gia Lộc hiện có 906 hộ với 4.260 nhân khẩu và 4 dân tộc anh em cùng chung sống (Tày, Nùng, Kinh, Dao) trong đó, dân tộc Nùng chiếm đa số trên 72%; nhiều nét văn hóa đặc sắc của đồng bào các dân tộc trên địa bàn còn được lưu giữ như: các làn điệu then, sli, lượn, múa Xiêng Tâng … Ông Hoàng Văn Khoa, Chủ tịch UBND xã Gia Lộc cho biết: Hằng năm, Ban Chỉ đạo phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” xã đều xây dựng kế hoạch, phân công trách nhiệm cụ thể cho từng thành viên. Trong quá trình thực hiện, Ban chỉ đạo xã còn lồng ghép các nội dung, tiêu chí của phong trào gắn với công tác bảo tồn bản sắc văn hóa. Đặc biệt, các nghị quyết hằng năm của xã luôn đưa ra chỉ tiêu cụ thể dành cho các hoạt động văn hoá. Đồng thời, xã thường xuyên quan tâm, khen thưởng những hạt nhân văn hóa, văn nghệ.

Theo đó, UBND xã đã thực hiện tuyên truyền dưới nhiều hình thức như lồng ghép trong các cuộc họp thôn, sinh hoạt của các chi hội; thông qua hệ thống loa truyền thanh xã (tiếp phát các chuyên mục của huyện 2 lượt/ngày). Như  năm 2023, xã đã thực hiện trên 05 cuộc tuyên truyền tại các thôn thông qua các cuộc họp thôn thu hút gầm 488 lượt người tham gia ; phát 252 tờ rơi và 53 áp phích dán tại các nhà văn hóa có nội dung phòng, chống pháo nổ, vận động thu hồi vũ khí vật liệu nổ, phòng cháy chữa cháy.

Cùng với tuyên truyền, cấp ủy, chính quyền xã cũng luôn quan tâm đầu tư nguồn lực cho các hoạt động văn hóa. Hiện nay, 09/09 thôn trong xã đều được đầu tư xây dựng nhà văn hóa, tạo điều kiện thuận lợi tổ chức các hoạt động văn hóa, thể thao. Xã thành lập được: 01 đội múa Xiêng Tâng do Thầy Hoàng Văn Khuyến (Tào Dung) làm đội trưởng, mang đậm đà bản sắc dân tộc Nùng; 03 Câu lạc bộ Hát then của xã; Câu lạc bộ văn nghệ, dân vũ, thể thao thôn Lũng Mắt và Câu lạc bộ Bóng chuyền hơi thôn Nam Nội. Các câu lạc bộ hoạt động, sinh hoạt thường xuyên, đoàn kết và luôn truyền dạy, kết nạp những hội viên mới có đam mê tập luyện và tinh thần học hỏi, có thể chất tốt tham gia vào CLB. Ngoài các câu lạc bộ, các đơn vị trường học và các thôn trên địa bàn xã thường xuyên duy trì các tổ, đội văn nghệ truyền thống, văn nghệ hiện đại thường xuyên tập luyện, giao lưu vào các ngày lễ của dân tộc, của xã và của thôn tổ chức trong năm.

Với đặc điểm là một xã vùng I của huyện Chi Lăng, có tỷ lệ đồng bào dân tộc thiểu số cao nên việc xây dựng khu dân cư văn hóa, gia đình văn hóa trên địa bàn xã Gia Lộc được xem là cơ sở cho việc hình thành các giá trị văn hóa mới. Việc đăng ký, bình xét, công nhận các tiêu chí văn hóa được xã thực hiện công khai, đúng tiêu chuẩn. Năm 2023, xã có 100% thôn đều đạt thôn văn hóa và 89,96% (815/906) gia đình đạt văn hóa. Việc tang, việc cưới tại xã hiện nay đều được tổ chức gọn nhẹ, văn minh. Từ thực hiện tốt các phong trào văn hóa tại cơ sở, người dân đã có ý thức cao trong việc thực hiện nhiều giá trị văn hóa truyền thống như: Tiếp tục duy trì và phát triển hoạt động Câu lạc bộ Hát then của xã, Câu lạc bộ văn nghệ, dân vũ, thể thao thôn Lũng Mắt, đội múa Xiêng Tâng thôn Lũng Nưa đã được truyền dạy qua 6 đời, có trang phục truyền thống múa đặc thù với các dụng cụ múa, nhạc như cờ, trống, chiêng, tù và... các hoạt động văn hóa, văn nghệ quần chúng ở xã Gia Lộc đã góp phần xây dựng, bồi đắp lý tưởng cách mạng, giá trị chân, thiện, mỹ; ngăn chặn, đẩy lùi hiệu quả việc phát tán, truyền bá các văn hóa phẩm độc hại vào địa bàn; nâng cao đời sống, nhu cầu hưởng thụ văn hoá tinh thần của Nhân dân, trở thành "món ăn" tinh thần bổ ích, lành mạnh, thu hút đông đảo các tầng lớp Nhân dân tham gia.

Nhờ việc đẩy mạnh xây dựng đời sống văn hóa gắn với bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, đời sống của Nhân dân trong xã có nhiều đổi thay, là động lực để Nhân dân thi đua phát triển kinh tế, góp phần nâng cao đời sống vật chất, tình thân của Nhân dân. Tính đến hết năm 2023 xã còn 32 hộ nghèo, chiếm 3,43%, tỷ lệ giảm đạt 106,6%; giảm 09 hộ cận nghèo, 11 hộ nghèo chuyển sang cận nghèo và 01 hộ cận nghèo phát sinh, hiện còn 42 hộ cận nghèo, chiếm tỷ lệ 4,51%, tỷ lệ giảm đạt 128,5%.

Phát huy kết quả đạt được, năm 2023, cấp ủy, chính quyền xã Gia Lộc cần tiếp tục triển khai những nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu sau:

Một là, Tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền trong triển khai thực hiện phong trào; thực hiện nghiêm túc công tác kiểm tra, giám sát, đánh giá rút kinh nghiệm trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo triển khai thực hiện phong trào của Ban Chỉ đạo, làm rõ trách nhiệm của từng thành viên trong Ban Chỉ đạo trong thực hiện nhiệm vụ được giao.

Hai là, Tăng cường công tác tuyên truyền, triển khai chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước về phong trào đến người dân với nhiều hình thức đa dang, phong phú. Ban Chỉ đạo phong trào, Ban công tác mặt trận và những người hoạt động không chuyên trách ở thôn cần tăng cường công tác tuyên truyền, tiếp tục đổi mới nội dung, phương pháp và hình thức tuyên truyền phù hợp với thực tiễn của địa phương như: Tuyên truyền trên hệ thống loa truyền thanh, thông qua các buổi giao lưu văn hóa, văn nghệ; tuyên truyền qua các cuộc sinh hoạt chi bộ, sinh hoạt chi hội, chi đoàn, tuyên truyền thông qua các hình ảnh trực quan; hội thi tìm hiểu pháp luật, qua khai thác, sử dụng tủ sách pháp luật ở cơ sở, các buổi tọa đàm, tuyên truyền lưu động...

Ba là, Huy động các nguồn lực xây dựng các thiết chế văn hóa phục vụ cho sự nghiệp văn hóa trên địa bàn xã. Cấp uỷ, chính quyền xã phải phát huy tinh thần dân chủ, công khai, minh bạch trong việc sử dụng các nguồn vốn, các công trình xây dựng phải đảm bảo chất lượng có sự giám sát chặt chẽ của người dân. Đầu tư xây dựng các thiết chế văn hóa cần cân nhắc đầu tư có trọng điểm, đúng chố, đúng nhu cầu của Nhân dân thì mới thúc đẩy các hoạt động của phong trào phát triển và không gây lãng phí.

Bốn là, kịp thời biểu dương, khen thưởng; phát hiện, xây dựng và nhân rộng các mô hình, gương điển hình tiên tiến trong thực hiện phong trào.

Thực hiện tốt các hoạt động tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức của người dân cũng như các cơ quan, đơn vị trên địa bàn xã về vai trò của văn hóa, trách nhiệm thực hiện nhiệm vụ phát triển văn hóa. Đồng thời, cần tổ chức hoạt động tuyên truyền với phát động phong trào thi đua, tạo động lực thúc đẩy thực hiện phong trào “Toàn dân đoàn kết xây đời sống văn hóa”; khuyến khích mọi cá nhân, gia đình, cộng đồng tập thể thực hiện phong trào.

Thường xuyên tuyên truyền, phố biến, nhân rộng các điển hình tiên tiến trong phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” trên các phương tiện thông tin đại chúng và các buổi sinh hoạt tập thể. Định kỳ tổ chức Hội nghị tuyên dương các cá nhân, tập thể xuất sắc trong phong trào ở các thôn.

ThS. Lý Văn Bảy

Phòng Tổ chức, hành chính, thông tin, tư liệu