Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới là một chương trình tổng thể về phát triển kinh tế - xã hội, chính trị và an ninh quốc phòng. Với mục tiêu toàn diện: xây dựng kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội nông thôn từng bước hiện đại; xây dựng cơ cấu kinh tế và các hình thức tổ chức sản xuất hợp lý; gắn nông nghiệp với phát triển nhanh công nghiệp, dịch vụ; gắn phát triển nông thôn với đô thị theo quy hoạch; xây dựng nông thôn ổn định, giàu bản sắc văn hóa dân tộc; bảo vệ môi trường sinh thái; giữ vững an ninh - trật tự; tăng cường hệ thống chính trị ở nông thôn dưới sự lãnh đạo của Đảng; nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân.
Xây dựng nông thôn mới là sự nghiệp của toàn Đảng, toàn quân, toàn dân và của cả hệ thống chính trị từ Trung ương đến địa phương.
Triển khai thực hiện xây dựng nông thôn mới là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị, bao gồm các cơ quan Đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị-xã hội các cấp; cấp uỷ Đảng, chính quyền đóng vai trò chỉ đạo, điều hành quá trình xây dựng quy hoạch, kế hoạch, tổ chức thực hiện; hình thành cuộc vận động "Toàn dân xây dựng nông thôn mới" do Mặt trận Tổ quốc chủ trì cùng các tổ chức chính trị - xã hội vận động mọi tầng lớp nhân dân phát huy vai trò chủ thể trong việc xây dựng nông thôn mới.
Lạng Sơn là tỉnh miền núi biên giới phía Đông Bắc của Tổ quốc, thuộc vùng trung du và miền núi Bắc Bộ, với tổng diện tích tự nhiên 8.310,18 km2. Tỉnh giữ vị trí chiến lược về quốc phòng, an ninh, cửa ngõ giao thương về kinh tế, khoa học, công nghệ giữa hai nước Việt Nam và Trung Quốc; đầu cầu kết nối khu mậu dịch tự do Trung Quốc - ASEAN thông qua cửa khẩu đường bộ quốc tế Hữu Nghị, cửa khẩu đường sắt quốc tế Ga Đồng Đăng, cửa khẩu quốc gia, cửa khẩu phụ được hình thành và phát triển qua các thời kỳ lịch sử. Toàn tỉnh có 10 huyện, 01 thành phố với 194 đơn vị hành chính cấp xã, gồm 175 xã, 05 phường và 14 thị trấn.
Trong năm qua, thực hiện cuộc vận động “toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh” gắn với chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh đã xây dựng Kế hoạch số 313/KH-MTTQ-BTT, ngày 21/02/2024 về thực hiện cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh” gắn với chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới năm 2024; Kế hoạch số 317/KH-MTTQ-BTT, ngày 06/3/2024 về tập huấn, tuyên truyền Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới năm 2024. Phối hợp với chính quyền, các tổ chức thành viên, các ngành, MTTQ Việt Nam các cấp triển khai thực hiện các phong trào thi đua yêu nước, cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh” gắn với Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới trong toàn tỉnh. Triển khai các chương trình phối hợp đã ký kết giữa Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh và các ngành, triển khai các văn bản của Trung ương, của Tỉnh về thực hiện Cuộc vận động; tuyên truyền, vận động nhân dân thực hiện tốt các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật,tham gia xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền, thực hiện tốt hương ước, quy ước của cộng đồng dân cư... 100% Ủy ban MTTQ Việt Nam các cấp đã xây dựng kế hoạch thực hiện cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh” gắn với chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới năm 2024 và tuyên truyền thực hiện các văn bản đã phối hợp triển khai.
Xây dựng kế hoạch và thư ngỏ thực hiện phát động phong trào thi đua “Xóa nhà tạm, nhà dột nát” theo Kế hoạch 858/KH-MTTW-BTT ngày 20/3/2024 của Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam; tiếp tục vận động và tiếp nhận đợt thi đua đặc biệt ủng hộ Quỹ “Xây dựng đường kiểm tra cột mốc quốc giới” tỉnh Lạng Sơn, chào mừng Đại hội Đảng các cấp nhiệm kỳ 2025-2030. Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Lạng Sơn ra lời kêu gọi ủng hộ nhân dân bị thiệt hại do cơ bão số 3 (Yagi) trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn.
Triển khai vận động, sử dụng và quản lý các nguồn Quỹ “Vì người nghèo”, thực hiện Phong trào thi đua “Lạng Sơn cùng cả nước chung sức xây dựng nông thôn mới”; Chương trình phối hợp số 20/CTrPH-UBND-UBMTTQ, ngày 21/6/2018 giữa UBND tỉnh và Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh về thực hiện giảm nghèo bền vững, xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh, Ủy ban MTTQ Việt Nam các cấp trong tỉnh phối hợp với chính quyền, các tổ chức thành viên truyên truyền đoàn viên, hội viên và các tầng lớp nhân dân nêu cao tinh thần trách nhiệm của mỗi người dân và cộng đồng dân cư về xây dựng nông thôn mới. Phối hợp với chính quyền, các tổ chức chính trị - xã hội tuyên truyền, vận động Nhân dân tích cực tham gia các hoạt động hỗ trợ, giúp đỡ các hộ nghèo, gia đình khó khăn trên địa bàn, hưởng ứng phong trào “Lạng Sơn cùng cả nước chung tay vì người nghèo - không để ai bị bỏ lại phía sau”. Vận động các tổ chức, doanh nghiệp, các nhà hảo tâm hỗ trợ nguồn lực triển khai các chương trình an sinh xã hội... nhằm hỗ trợ giúp đỡ người nghèo, người yếu thế từng bước thoát nghèo, ổn định cuộc sống, vươn lên thoát nghèo bền vững.
Nhân dịp Tết Nguyên đán Giáp Thìn 2024, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh tổ chức thăm, tặng 180 suất quà Tết trị giá 90 triệu đồng cho cán bộ lão thành cách mạng, mẹ VNAH, AHLLVT và một số người tiêu biểu trong đồng bào dân tộc thiểu số có nhiều đóng góp trong công cuộc xây dựng, bảo vệ Tổ quốc và củng cố đại đoàn kết toàn dân tộc trên địa bàn của tỉnh. Tổ chức thăm, tặng quà tết cho hộ nghèo, hộ cận nghèo, gia đình chính sách, người có hoàn cảnh khó khăn, thuộc đối tượng bảo trợ xã hội, khuyết tật, người cao tuổi, trẻ em có hoàn cảnh khó khăn...được 2.983 suất quà với tổng số tiền là 1.718.000.000 đồng¹. Tổ chức thăm, tặng 05 suất quà cho 05 đồn Biên phòng, trị giá 30.000.000 đồng; tặng 100 suất quà trị giá 50.000.000 đồng cho 100 cá nhân tiêu biểu trong đồng bào dân tộc thuộc các xã biên giới đã có nhiều đóng góp tích cực trong phong trào tham gia bảo vệ đường biên cột mốc, giữ gìn an ninh trật tự thôn bản, bảo vệ chủ quyền biên giới Quốc gia và củng cố khối đại đoàn kết các dân tộc.
Uỷ ban MTTQ Việt Nam, MTTQ tỉnh tổ chức tập huấn tuyên truyền chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới 10 lớp tại các xã của 10/11 huyện, thành phố cho 800 đại biểu. Tuyên truyền lồng ghép 49 cuộc cho trên 3.900 lượt người (Tuyên truyền tập huấn về các chương trình mục tiêu quốc gia, lớp tập huấn tuyên truyền phổ biến giáo dục pháp luật, giám sát, đầu tư cộng đồng phòng, chống mua bán người; phòng chống HIV/AIDS; An toàn giao thông; Cuộc vận động người việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam…). Vận động Nhân dân hiến 76.462m2 đất, đổ đường bê tông với chiều dài 22,975km (rộng3m); vận động hỗ trợ kinh phí ủng hộ Nhân dân bị thiệt hại do cơn bão số 3 (bão Yagi) gây ra trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn, kết quả đã vận động được số tiền và hiện vật ủng hộ trị giá: 150,419 tỷ đồng (Tiền 147,101 tỷ đồng; hiện vật 3,318 tỷ đồng). Vận động kinh phí xoá nhà tạm, nhà dột nát cho người nghèo trên địa bàn. Tiếp nhận (Tính đến ngày 03/11/2024) đã có 101 tổ chức, cá nhân đã ủng hộ số tiền và hiện vật: 76.487.403.000 đồng (Tiền: 61.487.403.000 đồng; hiện vật: 15.000.000.000 đồng). Uỷ ban MTTQ tỉnh đã Chi quỹ: 3,760 tỷ đồng Quỹ “Vì người nghèo” hỗ trợ xây 50 căn nhà trị giá 2,5 tỷ; tặng quà Tết, cho hộ nghèo gia đình chính sách, học sinh có hoàn cảnh khó khăn 1,26 tỷ đồng. Qua đó góp phần thực hiện tiêu chí về thu nhập, giảm tỷ lệ hộ nghèo, lao động, tổ chức sản xuất và phát triển kinh tế nông thôn (tiêu chí 10, 11,12,13 trong xây dựng nông thôn mới; tiêu chí số 6 trong xây dựng đô thị văn minh).
Phát huy truyền thống “Tương thân tương ái”, “Lá lành đùm lá rách” của nhân dân các dân tộc trong tỉnh, Ban Cứu trợ Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh đã tham gia hỗ trợ từ nguồn quỹ cứu trợ số tiền 102 triệu đồng²; chi 03 đợt cứu trợ cho người dân bị thiệt hại do cơn bão số 3 tổng số tiền là 127,156 tỷ đồng. (Trong đó tiền mặt 123,838 tỷ đồng (Chi hỗ trợ trực tiếp: 138 triệu đồng; Phân bổ cho các huyện, thành phố (đợt 1): 31,7 tỷ đồng; Phân bổ cho các huyện, thành phố (đợt 2): 92 tỷ đồng); Hiện vật, nhu yếu phẩm, đồ dùng... trị giá 3,318 tỷ đồng).
Ủy ban MTTQ Việt Nam các cấp trong tỉnh phối hợp với các ngành, các tổ chức đoàn thể tuyên truyền động viên Nhân dân tham gia xây dựng và thực hiện các quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn, huy động nguồn lực giúp nhau phát triển kinh tế, tập trung phát triển sản xuất nông nghiệp, công nghiệp và dịch vụ; các hoạt động bảo vệ môi trường, vệ sinh đường làng, ngõ xóm, xây dựng hệ thống cấp, thoát nước, các điểm thu gom, xử lý rác thải, trồng cây xanh được trên 43.000 cây xanh các loại.
Xây dựng và nhân rộng các mô hình “Khu dân cư thực hiện hài hoà xoá đói giảm nghèo và bảo vệ môi trường”, “Khu dân cư bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu” trong đồng bào dân tộc - tôn giáo, xây dựng cảnh quan môi trường sáng, xanh, sạch, đẹp. Tiêu biểu là mô hình Tổ liên gia, Tổ xung kích bảo vệ môi trường tại thành phố Lạng Sơn (118 tổ/ 87 khu dân cư).
Ủy ban MTTQ Việt Nam các cấp đã phối hợp với các tổ chức thành viên, các ngành liên quan triển khai công tác tuyên truyền vận động nhân dân tích cực tham gia thực hiện phong trào “Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc”, phong trào phòng chống tội phạm, thực hiện hương ước, quy ước tại cộng đồng; phát huy vai trò các tổ hòa giải, giải quyết hiệu quả những mâu thuẫn, bất hòa trong nội bộ nhân dân³.
Uỷ ban MTTQ Việt Nam MTTQ tỉnh tổ chức tuyên truyền 9 buổi về phòng chống mua bán người; phòng chống HIV/AIDS cho 720 lượt người dân. Tuyên truyền lồng ghép 50 cuộc cho trên 4.000 lượt người (Tuyên truyền tập huấn về các chương trình mục tiêu quốc gia, lớp tập huấn tuyên truyền phổ biến giáo dục pháp luật, giám sát, đầu tư cộng đồng…). Uỷ ban MTTQ Việt Nam các cấp đã tổ chức tuyên truyền lồng ghép được ghép 4.307 cuộc, 366.095 lượt người. Tiếp tục duy trì 1.646/1.646 khu dân cư có tổ hòa giải các vụ hoà giải thành đạt 72,87%. Củng cố, duy trì, xây dựng và nhân rộng các mô hình “Tự phòng, tự quản, tự bảo vệ, tự hoà giải về ANTT” ở cơ sở, hiện nay đang duy trì hoạt động có hiệu quả 45 mô hình liên kết, tự phòng, tự quản về ANTT tại địa bàn xã phường, thị trấn, cơ quan, doanh nghiệp, cơ sở giáo dục hoạt động có hiệu quả, thu hút được sự tham gia và ủng hộ của đông đảo quần chúng Nhân dân.
Ủy ban MTTQ Việt Nam các cấp phối hợp với các tổ chức thành viên tổ chức các hoạt động tuyên truyền, vận động nhân dân khu vực biên giới thực hiện nghiêm các quy định quản lý, bảo vệ đường biên, cột mốc, ngăn chặn những đối tượng vượt biên trái phép, phòng ngừa, đấu tranh với các đối tượng mua bán người; tuyên truyền, vận động Quỹ ủng hộ xây dựng đường kiểm tra cột mốc tổng số tiền tiếp nhận tại cơ quan Ủy ban MTTQ VN tỉnh trong năm 2024 là 1,23 tỷ đồng.
Thực hiện các quy định của pháp luật về giám sát và phản biện xã hội, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam các cấp trong tỉnh đã chủ trì, phối hợp với các tổ chức chính trị - xã hội cùng cấp trong việc xây dựng, triển khai kế hoạch giám sát và phản biện xã hội 12 cuộc với 14 nội dung có 125 ý kiến. Trong đó có 01 cuộc phản biện bằng dự thảo văn bản. Hội Nông dân phản biện được 01 cuộc với 12 ý kiến. Tổ chức giám sát được 3 cuộc nội dung tiếp công dân giải quyết đơn thư khiếu nại tại huyện Lộc Bình, Bắc Sơn và Chi Lăng, qua giám sát đã kịp thời xử lý và kiến nghị với các cơ quan tổ chức có liên quan khắc phục những sai sót trong thực hiện các công trình, các dự án trên địa bàn.
Với những kết quả đạt được trong thực hiện Cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh” ở tỉnh ta trong thời gian qua đã góp phần phát triển kinh tế, xoá đói giảm nghèo, bảo đảm quốc phòng, an ninh trên địa bàn tỉnh./.
--------

^{(1)Cụ thể: Quỹ "Vì người nghèo" Trung ương chuyển về: Tặng 200 suất quà cho hộ nghèo, với tổng số tiền 240.000.000 đồng; từ nguồn Quỹ "Vì người nghèo" tỉnh đã hỗ trợ, phân bổ 158.000.000 đồng, trao tặng 280 suất quà cho hộ nghèo, hộ có hoàn cảnh khó khăn trong tỉnh; thăm tặng quà 03 trung tâm nuôi dưỡng trẻ mồ côi trị giá 18.000.000đ; tặng 37 xuất quà cho học sinh có hoành cảnh khó khăn trị giá 18.500.000đ. Từ nguồn tài trợ của các cấp, các ngành, các cơ quan, đơn vị, tổ chức, doanh nghiệp ngoài tỉnh: Đã trao tặng 2.500 suất quà, số tiền 1.320.000.000 đồng.
(2)Chi số tiền 6.000.000 đồng(Sáu triệu đồng chẵn) hỗ trợ cho hộ gia đình bà Hoàng Thị Gái, là hộ gia đình có hoàn cảnh khó khăn, trú tại thôn Ngả Hai, xã Vũ Lễ, huyện Bắc Sơn có chồng là ông Đỗ Văn Thuỷ bị chết do cháy nhà, để gia đình khắc phục khó khăn, ổn định cuộc sống. Chi số tiền 6.000.000 đồng(Sáu triệu đồng chẵn) cho hộ gia đình ông Nguyễn Văn Dũng, sinh năm 1962, cư trú tại thôn Cầu Hin, xã Tân Hương, huyện Bắc Sơn, tỉnh Lạng Sơn, là hộ gia đình có nhà ở bị cháy hoàn toàn để hỗ trợ gia đình khắc phục khó khăn, ổn định cuộc sống. Chi số tiền 90.000.000 đồng (Chín mươi triệu đồng chẵn)mua 360 chiếc chăn ấm hỗ trợ cho các hộ nghèo, hộ có hoàn cảnh khó khăn bị ảnh hưởng do rét đậm trên địa bàn tỉnh, mỗi chiếc chăn trị giá 250.000 đồng.
(3)Chương trình phối hợp số 6136/CTrPH-CAT-MTTQ ngày 27/11/2023 giữa Công an tỉnh với Ủy ban Mặttrận Tổ quốc Việt Nam tỉnh và các tổ chức thành viên về “Đẩy mạnh phong trào toàn dân bảo vệ ANTQ trong tình hình mới” giai đoạn 2023-2033; Kế hoạch phối hợp số 346/KH-CA-MTTQ, ngày 01/02/2019 của Công an và BTT Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh về phối hợp tuyên truyền, vận động toàn dân tham gia phòng cháy, chữa cháy trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn, giai đoạn 2019- 2024.}

Tài liệu tham khảo
1. Nghị quyết số 46-NQ/TU ngày 08 tháng 9 năm 2021 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh về xây dựng nông thôn mới tỉnh Lạng Sơn, giai đoạn 2021 - 2025;
2. Quyết định số 263/QĐ-TTg ngày 22/02/2022 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025
3. Nghị quyết số 11/NQ-HĐND ngày 07/7/2022 của Hội đồng nhân dân tỉnh về việc thông qua Đề án xây dựng nông thôn mới tỉnh Lạng Sơn giai đoạn 2021 - 2025.
4. Quyết định số 1494/QĐ-UBND, ngày 14/9/2022 của UBND tỉnh Lạng Sơn về việc Ban hành Bộ tiêu chí xã nông thôn mới, xã nông thôn mới nâng cao, xã nông thôn mới kiểu mẫu giai đoạn 2022 - 2025 tỉnh Lạng Sơn.

                                                                   ThS. Hà Minh Thảo
                                                                    Phó Trưởng phòng QLĐT&NCKH